ဆီးရီးယားအေရး သံတမန္နည္းအရ ေျဖရွင္းဖို႔ အိုဘားမားေထာက္ခံ

12.9.2013

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ဓာတုလက္နက္သံုး တုိက္ခိုက္မႈျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ သံတမန္ေရးနည္းနဲ႔ အားထုတ္မႈ သစ္အေပၚမွာ သူ႔အေနနဲ႔ အားတက္တယ္လို႔ အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္ခ္ အိုဘားမား (Barack Obama) က ေျပာ လိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆီးရီးယားေၾကာင့္ အေမရိကန္တို႔ ေစာင့္ထိန္းတဲ့ က်င့္ဝတ္စံႏႈန္းေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရးပိုင္းမွာ ထိခိုက္ႏိုင္ တဲ့ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေနတယ္လို႔ အဂၤါေန႔ညတုန္းက အေမရိကန္ျပည္သူေတြကို ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကေန ေျပာ ၾကား တဲ့မိန္႔ခြန္းမွာ သမၼတ အိုဘားမား က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

စစ္ေရးအရ အကန္႔အသတ္နဲ႔ အေရးယူဖုိ႔အတြက္ ေထာက္ခံ မခံဆိုတာကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေနာက္က်ရင္ မဲခြဲဖုိ႔ လိုအပ္ ဆဲျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အိုဘားမား ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ဆိုင္ရာ ဗြီအိုေအသတင္းေထာက္ Dan Robinson က သတင္းပို႔ပါတယ္။ မစုျမတ္မြန္က အျပည့္အစံုကို တင္ျပထားပါတယ္။

Damascus ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၾသဂုတ္လတုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဓာတုလက္နက္သံုး တိုက္ခိုက္မႈဟာ တကမၻာလံုးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္စရာ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျပတ္ျပတ္သားသား တံု႔ျပန္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အေမရိကန္ျပည္သူေတြကို တုိက္႐ုိက္ေျပာမယ္လို႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတုိင္း သမၼတ အိုဘာမားက ႐ုပ္ျမင္သံၾကားေပၚကေန မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့တာပါ၊ အေမရိကန္ ေထာက္လွမ္းေရးေတြရဲ႕ အေျပာအရ အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသားနဲ႔ ကေလးငယ္ ၁၄၀၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားသမၼတရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈကို ကမၻာႀကီးက လက္ခံေနလို႔ မရဘူးလို႔ သမၼတက အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။


“ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို အာဏာရွင္ေတြက လုပ္တဲ့အခါ အင္မတန္ ေျခာက္ျခားဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ပံုေတြ ေမ့ေပ်ာက္သြားတဲ့အခ်ိန္အထိ ကမၻာႀကီးက မ်က္ႏွာလႊဲသြားၾကတာမ်ိဳး သူတို႔က ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီလို မ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ျငင္းလို႔ မရပါဘူး။ အခု ေမးခြန္းထုတ္စရာက အေမရိကန္ျ ပည္ေထာင္ စုနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းအေနနဲ႔ ဒီကိစၥအေပၚ ဘယ္လိုလုပ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ထားသလဲ ဆိုတာပါ။”

အဂၤါေန႔ညက သမၼတမိန္႔ခြန္းမေျပာခင္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဆီးရီးယားအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေခ်အ တင္ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆီးရီးယားမွာရွိေနတဲ့ ဓာတုလက္နက္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာ လက္ကိုအပ္ဖုိ႔ ႐ုရွားရဲ႕ အစျပဳ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ဆီးရီးယားဘက္က လက္ခံတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂၽြန္ ကယ္ရီ (John Kerry) ကို လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဝန္ႀကီး ကယ္ရီရဲ႕ တံု႔ျပန္ခ်က္က

“ဒီလုိလုပ္မယ္ဆုိရင္ ျမန္ျမန္လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ တကယ္စစ္မွန္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ စိစစ္အတည္ျပဳနိုင္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။”

ဆီးရီးယားအေပၚ စစ္ေရးနဲ႔ အေရးယူမႈကို လက္ခံ မခံ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္မယ့္ကိစၥကို သံတမန္ေရးနည္းနဲ႔ ေျဖ ရွင္းေနခ်ိန္မွာေရႊ႕ဆိုင္းထားဖုိ႔လည္း သမၼတ အိုဘားမားက ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လို႔ စစ္ေရးအရ တိုက္ခိုက္ဖို႔ လုိအပ္လာတယ္ဆိုရင္လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္က ဓာတုလက္နက္ သံုးစြဲမႈကို တားဆီးဖုိ႔နဲ႔ အာဆတ္အစိုးရရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ စြမ္း ကို အားေလ်ာ့သြားေစဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အိုဘားမားက ေျပာပါတယ္။

အီရတ္တို႔ အာဖဂန္တုိ႔မွာလို ကန္႔သတ္ခ်က္ မရွိ စစ္တိုက္တာမ်ဳိး၊ လစ္ဗ်ားနဲ႔ ကိုဆိုဗို တုိ႔မွာလိုလည္း ေရရွည္ ေလေၾကာင္း က တိုက္ခိုက္မႈမ်ဳိးျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ အစၥေရးလ္၊ တူရကီနဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္တို႔လို အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြအတြက္ အႏၱရာယ္နည္းေစမွာျဖစ္တဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာ အီရန္လို ဆီးရီးယားရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြကို ဒီလုပ္ရပ္မ်ဳိး လက္မခံဘူးဆိုတာ ျပသရာေရာက္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ဓာတုလက္နက္သံုးစြဲမႈကို လက္မခံႏိုင္ဘူးဆိုတာ ျပသဖုိ႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ရင္ တျခား ဖ်က္အားျပင္း လက္နက္ေတြကို တား ဆီးတဲ့ေနရာမွာ အားနည္းသြားႏုိင္သလို၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြကို ထုတ္ လုပ္မလား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့လမ္းကို သြားမလားဆုိတာကို ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ အာဆတ္ရဲ႕ မဟာမိတ္ အီရန္ကို ရဲေဆးတင္ေပး ရာ ေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။”

အခုလို သမၼတ အိုဘားမားက ေျပာေနေပမဲ့ ရီပတ္ပလစ္ကန္ ဆီးနိတ္အမတ္ မစ္ခ်္ မက္ေကာနဲလ္ (Mitch McConnell) ကေတာ့ စစ္တိုက္ဖုိ႔ခြင့္ျပဳမဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မဲေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကအမ်ားေထာက္ခံခ်က္ရမယ့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုမဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာသြားတာပါ။ဆီးရီးယားအေပၚ  ေလေၾကာင္းက တုိက္ခိုက္ဖုိ႔ကိစၥကို အေမရိကန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ေနတယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြကလည္း ျပ သေန ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတက အဂၤါေန႔ညက ႐ုပ္ျမင္သံၾကား မိန္႔ခြန္းထဲမွာ အခုလို ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

“လႊတ္ေတာ္အမတ္ တေယာက္ခ်င္းစီကိုေရာ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူေတြကိုပါ က်ေနာ္တိုက္တြန္းခ်င္ တာကေတာ့ တိုက္ခိုက္မႈ ဗြီဒီယိုေတြကို ၾကည္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အဆိပ္ဓာတ္ေငြ႔နဲ႔ တိုက္ ခိုက္ၿပီး ႏိုင္ ငံတကာဥပေဒကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ အာဏာရွင္တေယာက္ကို တကယ္လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္ စုက ၾကည့္ေနရင္ ဘယ္လို ကမာၻႀကီးမွာ ေန ေနတာပါလဲ ဆိုတာကို ေမးခြန္းထုတ္ေစခ်င္ပါတယ္။”

ဆီးရီးယားမွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံေရး အေျဖထြက္လာဖုိ႔ စစ္ေရးအရ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လိုအပ္ လာတယ္ဆုိရင္ အခုထက္ ၂ ဆတိုး ႀကိဳးပမ္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္သမၼတက ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။

VOA