အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ ႏွစ္ဖက္ေစာင့္ၾကည့္ေရးအစီအစဥ္ အသက္၀င္ရန္လို

29.9.2014

အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိထားၿပီး အဖဲြ႕အခ်ိဳ႕တိုက္ပြဲ မ်ား ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာမႈကုိ ေထာက္ျပၿပီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ ေစာင့္ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ေရးယႏၲရား မ်ား အျမန္အသက္သြင္းရန္လို အပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေန သူမ်ားက တုိက္တြန္းၾကသည္။

စက္တင္ဘာ တစ္လတည္း အတြင္း၌ အစိုးရႏွင့္ တုိင္းရင္း သားလက္နက္ကုိင္ အဖဲြ႕မ်ား အၾကား တုိက္ပဲြျဖစ္ပြားမႈ (၁၆) ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ယင္းအနက္ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္တုိက္ခုိက္မႈမ်ားလည္း ပါ၀င္ေနသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္တြင္ အစုိးရႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလက္ နက္ကုိင္(၁၄) ဖဲြ႕ၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီခ်က္မ်ားရရိွထားၿပီးသည့္ အနက္ ယင္းစာခ်ဳပ္မ်ား၌ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ ေစာင့္ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ေရး အစီအစဥ္မပါ၀င္ေပ။ ၂၀၁၄ ဒုတိယႏွစ္၀က္အတြင္း သွ်မ္းျပည္တုိးတက္ေရးပါတီ၊ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္(SSPP\SSA)၊ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ေကာင္စီ၊ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ (RCSS\SSA) ႏွင့္တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနခဲ့ၿပီး ယခုလ အတြင္းတြင္လည္း ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ံုး(KNU)၊ ကရင္အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ မေတာ္-ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ (KNU\KNLA-PC) တု႔ိႏွင့္ ထိ ေတြ႕မႈရိွခဲ့သည္။ ယခုေနာက္ဆံုး ပင္ ဒီမိုကေရစီအက်ိဳးျပဳ ကရင္ တပ္မေတာ္(DKBA)ႏွင့္ အစိုးရ တပ္မေတာ္ၾကား လက္ရိွတုိက္ပဲြ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနသည္။ ယင္း အဖဲြ႕မ်ားအားလံုးႏွင့္ အစုိးရၾကား တြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးႏွစ္ ဖက္သေဘာတူညီခ်က္မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုးထားပါလ်က္ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

‘‘ႏွစ္ဖက္အပစ္ရပ္သေဘာ တူညီခ်က္မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ မႈေစာင့္ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ေရးဆုိတာ မရိွခဲ့ပါဘူး။ ဒီေစာင့္ၾကည့္မႈက အရမ္းအေရးပါတယ္။ ျပႆနာ ျဖစ္လာရင္ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာ လဲဆိုတာကုိ ေဖာ္ထုတ္ေပးမယ္။ တုိင္တန္းႏုိင္မယ္၊ စိစစ္မယ့္လူ ေတြက ဘယ္သူမွားတယ္၊ ဘယ္ သူမွန္တယ္ဆုိတာ ဆံုးျဖတ္မယ္၊ Action ေပးမယ္ဆုိရင္ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးက ေျပလည္ေခ်ာေမြ႕သြား မယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္က ယံု ၾကည္တယ္’’ဟု DKBA အေထြ ေထြအတြင္းေရးမွဴး ဗုိလ္မွဴးေစာ လံု႔လံု႔ကေျပာသည္။

‘‘ေရွ႕လ NCA ေဆြးေႏြးခ်ိန္ မွာ သက္သက္အခ်ိန္ဖယ္ၿပီး ဒီ အတြက္ ေဆြးေႏြးဖို႔လုပ္ရမယ္’’ ဟု ၎ကဆိုသည္။

အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေစာင့္ ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ေရးယႏၲရားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အခ်က္ကို တစ္ ႏုိင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္(NCA) မူၾကမ္းတြင္ ထည့္ သြင္းေရးဆဲြထားသည္။ လက္ရိွ တြင္ အစိုးရ၏ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ(UPWC)ႏွင့္ တုိင္း ရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕မ်ား ကုိ ကုိယ္စားျပဳသည့္ တစ္ႏုိင္ငံ လံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာ ညိႇႏိႈင္းေရးအဖဲြ႕(NCCT)တုိ႔အ ၾကား NCA ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အဆံုး မသတ္ႏုိင္ေသးေပ။ NCA လက္ မွတ္ထုိးၿပီးမွသာ ယင္းအခ်က္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မည့္ အေနအထားတြင္ ရိွေနသည္။

‘‘အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္မယ္၊ ျဖစ္ရင္ခ်က္ ခ်င္းေျဖရွင္းရမယ္။ အခုကျဖစ္ ရင္ဘယ္မွာ သြားဖ်န္ေျဖႏုိင္လုိ႔ လဲ၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေစာင့္ ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ေရးေကာ္မတီမွ မရိွတာ။ အဲဒီအတြက္ NCA အျမန္ခ်ဳပ္ဖုိ႔လုိတယ္။ ေစာင့္ ၾကည့္ယႏၲရားကုိ အျမန္ထားဖို႔လို တယ္’’ဟု NCCT အဖဲြ႕၀င္ ေဒါက္ တာဆလုိင္းလ်န္မႈန္းဆာေခါင္းက ေျပာသည္။

၎က ဆက္လက္ၿပီး ‘‘ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ပထမအ ဆင့္အေနနဲ႔ NCA ခ်ဳပ္ႏုိင္ဖို႔အ တြက္ ႏွစ္ဖက္ႀကိဳးစားေနခ်ိန္မွာ ျဖစ္တာမေကာင္းပါဘူး။ ဒါေတြ ရပ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနခ်ိန္မွာ ျပန္ျဖစ္ ေတာ့ လုပ္လုိ႔ မဆံုးေတာ့ဘူး’’ ဟု ကရင္ျပည္နယ္တြင္ လတ္တ ေလာျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ေျပာသည္။

တစ္ႏုိင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မူၾကမ္း၌ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးေစာင့္ၾကည့္ႀကီး ၾကပ္ေရးဖဲြ႕စည္းရန္ အစိုးရႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕ မ်ားအၾကား ႏွစ္ဖက္သေဘာတူ ထားသည္။ သုိ႔ေသာ္ဖဲြ႕စည္းပံု၊ ေဆာင္ရြက္မည့္သူ၊ တာ၀န္၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္အဆင့္စသည့္အခ်က္ မ်ားကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးညိႇ ႏႈိင္းရန္ က်န္ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။

‘‘NCA လက္မွတ္ထိုးၿပီးမွ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မွာမို႔လို႔ Monitoring က အသက္မ၀င္ ေသးဘူး။ ဒီေစာင့္ၾကည့္ႀကီးၾကပ္ ေရးကုိ တစ္ဖဲြ႕ခ်င္းသြားမွာမဟုတ္ ဘူး။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ တုိက္ ပဲြျဖစ္တဲ့ေနရာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ျပည္နယ္ေတြမွာ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္၊ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ေဒသခံအဆင့္ဆုိၿပီး အဆင့္အလိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ႀကီးၾကပ္မႈေတြလုပ္ သြားမွာ။ လတ္တေလာကရင္ ျပည္နယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့အေနအ ထားၾကည့္ရတာ ျပႆနာက ေအာက္ေျခမွာ တခ်ိဳ႕တပ္မွဴးေတြ က သူတုိ႔သေဘာ သူတို႔ေဆာင္ ၿပီးျဖစ္ၾကတာမ်ိဳးပဲ’’ဟု ျမန္မာ ႏုိင္ငံၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးဗဟုိဌာနမွ အပစ္အ ခတ္ရပ္စဲေရး၊ ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းေရး ႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးစီမံ ကိန္းၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာ မင္းေဇာ္ဦးကေျပာသည္။

အင္အားႀကီးတုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕ႀကီးတစ္ဖဲြ႕ ျဖစ္ေသာ KNU သည္ လက္ရိွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အေရးပါသည့္ေနရာမွ ပါ၀င္ေန သလို NCCT တြင္လည္း ဦး ေဆာင္အဖဲြ႕ တစ္ဖဲြ႕ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း မွ ကရင္လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား ႏွင့္ အစိုးရတပ္မေတာ္ၾကား လတ္တေလာပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ NCAႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အ ေပၚ အဟန္႔အတားျဖစ္မည္ကုိ စုိးရိမ္မႈမ်ားလည္းရိွသည္။

တစ္ဖက္တြင္လည္း အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ႏွစ္ ဖက္သေဘာတူညီမႈလက္မွတ္မ ေရးထိုးရေသးေသာ ကခ်င္လြတ္ ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) ၾကားတြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လက တည္းက တုိက္ပဲြမ်ားျဖစ္ပြားေနခဲ့ ရာမွ ယခုႏွစ္ ဧၿပီ ၁၇ ရက္က ျပည္နယ္အဆင့္ ပဋိပကၡညိႇႏႈိင္း ေျဖရွင္းေရးအဖဲြ႕ကုိ ဖဲြ႕စည္းခဲ့ သည္။

ယင္းေနာက္ပုိင္းတြင္ ႏွစ္ ဖက္ရင္ဆုိင္တုိက္ပြဲမ်ားမရိွေတာ့ေၾကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ အစိုးရတပ္မေတာ္ေျမာက္ပုိင္း တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွ ထိပ္တန္းအရာရိွတစ္ဦးက ေျပာၾကားထားသည္။

NCA ေရးထိုးၿပီးေနာက္တြင္ အစိုးရတပ္မေတာ္ႏွင့္ တုိင္းရင္း သား လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕မ်ား ၾကား ေျမျပင္အခ်က္အလက္မ်ားေကာက္ယူသုေတသနျပဳ၍ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမည့္ အရိပ္အေယာင္ကုိ ႀကိဳတင္ေတြ႕ရိွႏုိင္ၿပီး ယင္းမွရရိွသည့္ ေတြ႕ရိွခ်က္အေပၚမူတည္၍ အေျခအေနကို ႏွစ္ဖက္အဖဲြ႕အစည္းႏွင့္ လူမႈအဖဲြ႕အစည္းမ်ားသိရိွရန္ သတင္းျပန္ၾကား၍ ပဋိပကၡမျဖစ္ေရး ႀကိဳတင္ကာကြယ္ရန္ အခ်က္ေပးမည့္စနစ္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စီစဥ္ထားမႈလည္းရိွေနသည္။

7Day Daily