အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈစာခ်ဳပ္ ဘယ္အခ်ိန္ လက္မွတ္ထိုးႏိုင္မလဲ

24.7.2013

တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေပါင္းစံု ပါ၀င္သည့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္ကိုလာမည့္ရက္မ်ားအတြင္း ေနျပည္ေတာ္၌ လက္မွတ္ေရးထိုး ႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဥေရာပခရီးစဥ္တြင္ ထပ္မံေျပာၾကား လိုက္ပါသည္။

"လာမယ့္ရက္မ်ားအတြင္းမွာ တစ္ျပည္လုံး အတိုင္းအတာနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးႏုိင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားမွာ အေရးႀကီးတဲ့အဆင့္ တစ္ဆင့္ကို ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ေတာ့မွာ ၿဖစ္ပါတယ္" ဟု သမၼတဦးသိန္းစိန္က ဇူလိုင္ ၁၅ ရက္တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ Chathem House တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ အစိုးရဘက္မွ အဆင့္သင့္ ျဖစ္ေနျခင္း အေပၚ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အံ့အားသင့္ခဲ့ၿပီး ၎တို႔အေနျဖင့္ မည္သို႔လုပ္ေဆာင္မည္ ဆိုသည္ကို လံုး၀မသိရွိရေသးေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။"သူတို႔ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ မသိရေသးပါဘူး" ဟု တိုင္းရင္းသား တပ္ေပါင္းစု UNFC အတြင္းေရးမွဴး-၁ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခြန္ဥကၠာက ေျပာၾကားသည္။

ေနျပည္ေတာ္၏ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အစိုးရအဖြဲ႕ကို တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအဖြဲ႕က ေၾကညာခ်က္အမွတ္ (၁/၂၀၁၁) ကို ထုတ္ျပန္ကာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမ ၃ ရက္တြင္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး ဗဟိုေကာ္မတီတို႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ အမိန္႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။

အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး ေကာ္မတီမွ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ တာ၀န္မ်ားအနက္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ ေတြ႕ဆံုမႈတြင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အပစ္အခတ္ ရပ္ဆိုင္းေရး အပါအ၀င္ လုပ္ငန္းစဥ္ (၅) ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ေတြ႕ ဆံုမႈအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ (၈) ခ်က္ ခ်မွတ္ထားၿပီး ထိုအခ်က္မ်ားထဲတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒကို လက္ခံရန္ႏွင့္ ျပင္ဆင္လိုပါက လႊတ္ေတာ္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ၿပီးမွ အမ်ားသေဘာတူ ဆႏၵျဖင့္ ျပင္ဆင္ရန္ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ျပည္ေထာင္စု အစိုးရသည္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရာတြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ၿပီး က်န္သည့္ကိစၥရပ္မ်ားကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ ဦးတည္ခ်က္ ထားရွိခဲ့ပါသည္။

ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈသာအဓိက

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ၿပီး က်န္ရွိသည္မ်ားကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ အစိုးရဘက္မွ ဆႏၵရွိေနခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို စတင္ၿပီး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးရန္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားက ဆႏၵရွိခဲ့ပါသည္။

တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ (၁၁) ဖြဲ႕ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) က ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ တိုင္းရင္းသား ညီလာခံတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ (၆) ရပ္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္ (၆)ရပ္သည္ အစိုးရမွ ထုတ္ျပန္ထားေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ (၈) ခ်က္ႏွင့္အၿပိဳင္ ေရးဆြဲ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအတြက္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။

အဆိုပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ (၆) ရပ္တြင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ အားလံုးပါ၀င္သည္ တိုင္းရင္းသား ညီလာခံတစ္ရပ္ကို ေခၚယူက်င္းပေရး၊ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္ကို အေျခခံၿပီး ျပည္ေထာင္စု ညီလာခံတစ္ရပ္ကို က်င္းပ၍ "တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္" (Union Accord) ကို လက္မွတ္ေရးထိုးေရး အစရွိသည့္ အခ်က္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။

တိုက္ပြဲမ်ားက ျဖစ္ေနဆဲ

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈကို ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အတြင္း တိုက္ပြဲျဖစ္မႈ မရွိေတာ့ေသာ္လည္း ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြား ေနခဲ့ ပါသည္။ ကခ်င္ႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ခဲ့ျခင္းသည္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈ မရေသးေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ႏွင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

အတိတ္သမိုင္း သင္ခန္းစာေတြအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို လက္မွတ္ထိုးၿပီး တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္ခဲ့ တာေတြက ရွိထားတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို အရင္သြားတာထက္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔အၿပိဳင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က

ယံုၾကည္မႈကိုခိုင္မာေအာင္ . . . . .

၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း အစိုးရတပ္မ်ားႏွင္ ျပည္နယ္အဆင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိ ထားေသာ SSPP/SSA၊ TNLA၊ RCSS/SSA၊ UWSA အစရွိေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲျဖစ္မႈမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။

ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ ေအာက္ေျခတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားအၾကား နားလည္မႈလြဲမွား၍ ျဖစ္ပြားခဲ့ သည္ဟု အစိုးရဘက္မွ ထုတ္ျပန္ေလ့ရွိေသာ္လည္း အစိုးရအေနျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီခ်က္ပါ ကတိက၀တ္မ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္သျဖင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ရသည္ဟု တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားကတံု႔ျပန္ခဲ့ပါသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း၌ DKBA ႏွင့္ တပ္မေတာ္အၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း ၿမိတ္ခ႐ိုင္ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္အနီးတြင္ မြန္ျပည္သစ္ ပါတီႏွင့္တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။

"အခု လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြက ျပည္နယ္အဆင့္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ပဏာမ အဆင့္ေပါ့ဗ်ာ။ ခိုင္မာေသာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ မရေသးဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ တိုက္ပြဲေတြက ျပန္ျဖစ္ေနတယ္" ဟု ဗိုလ္မွဴးႀကီးခြန္ဥကၠာက ေျပာၾကားသည္။

ပိုက္လိုင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေသာတိုက္ပြဲမ်ား

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ တိုက္ပြဲမ်ား၏ အရင္းခံသည္ ေရႊသဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း စစ္ေရးအကဲခတ္မ်ားက သံုးသပ္ခဲ့ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း၊ ထိုမွရွမ္းျပည္နယ္ကို ျဖတ္သန္းၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ သြယ္တန္း ခဲ့ေသာ ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းသည္ အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား ပဋိပကၡကိုႀကီး ထြားေစခဲ့ေၾကာင္းသိရပါသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ေနာင္ခ်ိဳ၊ ေက်ာက္မဲ၊ သီေပါ၊ နမၼတူ၊ မိုင္း၀ီ၊ နမ့္ခမ္းႏွင့္ မူဆယ္ၿမိဳ႕မ်ား အနီး ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ပိုက္လိုင္းေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ားရွိေၾကာင္း အစီရင္ခံစာမ်ား ထြက္ရွိခဲ့သည့္နည္းတူ ပိုက္လိုင္းလံုၿခံဳေရးအတြက္ အစိုးရဘက္မွ တိုးျမႇင့္ခ်ထားေသာ စစ္အင္ အားေၾကာင့္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈမ်ား ပိုမ်ားလာခဲ့သည္ဟု ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ ေက်ာက္မဲ၊ ကြတ္ခိုင္၊ နမ့္ဆန္၊ မန္တုန္ႏွင့္ မိုးမိတ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရွိ တေအာင္းေဒသတြင္ အစိုးရဘက္မွ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕မႈ မ်ားျပားလာသည္ႏွင့္အမွ် တပ္မေတာ္ႏွင့္ တေအာင္းအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (TNLA) တို႔အၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈ မ်ားလာသည္ ဟု တေအာင္းေက်ာင္းသားႏွင့္ လူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ံုးမွ ထုတ္ေ၀ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပ ထားခဲ့ပါသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္အထိ အစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ TNLA တို႔အၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈမ်ား ဆက္လက္ရွိေနခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လအတြင္းက ကြတ္ခိုင္ေဒသတြင္ ျပင္းထန္ေသာ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ ပြားခဲ့ကာ အက်အဆံုးမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ ႏွစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ျဖစ္ပြားေနေသာ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ မန္တံု၊ နမၼတူ၊ တန္႔ယန္း၊ ကြတ္ခိုင္၊ နန္႔ဖတ္ကာႏွင့္ နမ့္ခမ္းၿမိဳ႕မ်ားတြင္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား ဖြင့္ထားရၿပီး ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ တိုးပြားေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း တေအာင္းေဒသခံမ်ားကေျပာၾကား သည္။

မၿပီးဆံုးေသးသည့္နယ္ေျမပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေရး

တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္ေသာ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ နယ္ေျမပိုင္းျခား သတ္မွတ္ေရးႏွင့္ တပ္ေနရာခ်ထားေရး မေရရာမႈမ်ားလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္း စစ္ေရးအကဲခတ္မ်ားက သံုးသပ္ပါသည္။

"အစိုးရရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလြဲမေသြ သြားရမယ့္အဆင့္က ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ေတြခ်မွတ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္ႏိုင္ဖို႔ပါ။ အခုခ်ိန္မွာ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သေဘာ တူညီခ်က္ေတြ မရေသးသလို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ေတြအတြက္ လုပ္ေဆာင္တာေတြ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ဒါေတြမလုပ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး" ဟု KNU၏ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး-၁ ပဒိုမန္းမန္းက ေျပာၾကားသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္တြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚ ေနျခင္းသည္ အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႕၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး နယ္ေျမပိုင္းျခား သတ္မွတ္ေရးကို ဆက္လက္မလုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည့္အတြက္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေအာင္မင္းက ေမလအတြင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ၀န္ခံေျပာၾကား ခဲ့ပါသည္။

"ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေလာေလာ၊ ေလာေလာနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္လိုက္တဲ့အခါမွာ နယ္ေျမ ပိုင္းျခားမႈေတြကို တခ်ိဳ႕အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ဆက္မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ သူ႔နယ္ေျမ၊ ကိုယ့္ နယ္ေျမ မွားယြင္းၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္တာပါ" ဦးေအာင္မင္းက ေျပာၾကားသည္။

လမ္းခုလတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး

အစိုးရဘက္က အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို အဓိကထားၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္က ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး ပြဲမ်ား စတင္လိုသည့္ ယခုအခ်ိန္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပန္းတိုင္သို႔ မေရာက္ရွိေသးဘဲ လမ္းခုလတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသာ ျဖစ္ေနေသးသည္ဟု ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္ပါသည္။

အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ၁၇ ႏွစ္တာကာလ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားက လက္ရွိအခ်ိန္ အစိုးရက ေတာင္း ဆိုေနေသာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုးရန္ အေျခအေနေပၚ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္ ခက္ ခဲေနေၾကာင္း KIO မွ တရား၀င္ ေျပာၾကားထားခဲ့သည္။ ထို႔အတူ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ ပ်က္ျပယ္ခဲ့သည့္ေနာက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီခ်က္အသစ္ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ေသာ္လည္း တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနရသည့္ တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္မ်ားကလည္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးအေပၚ သံသယရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

"အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈကို လက္မွတ္ေရးထိုးလို႔ ရႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစာခ်ဳပ္ဟာ ထိလြယ္ရွလြယ္ ျဖစ္ေနတယ္။ အတိတ္သမိုင္း သင္ခန္းစာေတြအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို လက္မွတ္ ထိုးၿပီး တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္ခဲ့တာေတြက ရွိထားတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို အရင္သြား တာထက္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔အၿပိဳင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ စတင္လုပ္ေဆာင္ၿပီး တိုင္းရင္း သားေတြဘက္က ယံုၾကည္မႈကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္သင့္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ သူတို႔ဘက္က ယံုၾကည္မႈ ျဖစ္လာေတာ့မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္လိမ့္မယ္" ဟု ႏိုင္ငံေရးေလ့လာ သူ ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။

"ကြၽန္ေတာ့္သေဘာကေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္မေရးထိုးခင္မွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ေတြေရးၿပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္ရဦးမယ္။ တပ္ေနရာ ခ်ထားေရးေတြ ေဆြးေႏြးရ ဦးမယ္။ အဲဒီႏွစ္ခ်က္အျပင္ အစိုးရက တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေၾကာင္း ကို ႏိုင္ငံတကာသိေအာင္ မီဒီယာေတြကတစ္ဆင့္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပးပါ။ အဲဒါ ရရွိၿပီးမွ က်န္တာေတြ ဆက္လုပ္လို႔ရမယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ သေဘာထားႀကီးၿပီး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေၾကာင္းကို အရင္ေၾက ညာေပးပါ။ ဒီလိုေၾကညာၿပီးရင္ ေနျပည္ေတာ္မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုး ႏိုင္ပါ လိမ့္မယ္" ဟု ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခြန္ဥကၠာက ေျပာၾကားပါသည္။

လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ျပည္နယ္အဆင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးပင္ မရရွိေသးေသာ KIO ႏွင့္ အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တို႔၏ ေဆြးေႏြးမႈမွာ တိုးတက္မႈရွိေသာ္လည္း ခိုင္မာေသာ ကတိက၀တ္မ်ား ရရွိရန္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတူ တိုင္းရင္းသား တပ္ေပါင္းစုျဖစ္ေသာ UNFC ႏွင့္ အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ တို႔အၾကား ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး ပြဲမ်ား စတင္ရန္ မူေဘာင္ေရးဆြဲ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းကိုပင္ သေဘာတူညီမႈ မရရွိေသးဘဲ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။

လက္နက္ကိုင္လႈပ္ရွားေနဆဲျဖစ္ေသာတိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား

၁။ ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC)
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ၁၁ ဖြဲ႔ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသာ UNFC ၏ ဌာနခ်ဳပ္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕တြင္ ရွိပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ား၏ တပ္ေပါင္းစု ျဖစ္ပါသည္။ UNFC တြင္ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU)၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (MNSP)၊ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO)၊ ကရင္နီ အမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP)၊ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတပ္ဦး (CNF)၊ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ (SSPP)၊ ပအို႔၀္အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (PNLO)၊ ပေလာင္ျပည္နယ္ လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး (PSLF)၊ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေကာင္စီ (ANC)၊ လားဟူဒီမိုကရက္တစ္ သမဂၢ (LDU) ႏွင့္ "၀" အမ်ိဳးသားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (WNO)တို႔ပါ၀င္ၾကပါသည္။

၂။ "၀" ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ (UWSP/UWSA)
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားထဲတြင္ အင္အားအႀကီးဆံုး လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ပန္ဆန္းတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ရွိၿပီး ပန္ဆန္း၊ မိုင္းေမာ၊ ပန္၀ိုင္၊ နားဖန္း၊ မိုင္းေပါက္၊ မိုင္းယန္းႏွင့္ ဟိုပန္ေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ကာ ေခါင္းေဆာင္ မွာ ေပါက္ယူခ်န္း ျဖစ္ပါသည္။ ခန္႔မွန္းအင္အား ၃၅၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိပါသည္။

၃။ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO)
၁၉၆၁ ခုႏွစ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ဌာနခ်ဳပ္မွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ လိုင္ဇာတြင္ ရွိပါသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းတို႔တြင္ အဓိကလႈပ္ရွားၿပီး ခန္႔မွန္းအင္အား ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္ ခန္႔ ရွိပါသည္။ KIO ၏ ဥကၠ႒မွာ ဦးေဇာင္းဟရားျဖစ္ၿပီး ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) ၏ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂမ္ေရွာင္ ျဖစ္ပါသည္။

၄။ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS/SSA)
ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း တပ္မေတာ္ျဖစ္သည္ RCSS/SSA ကို ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း လြယ္တိုင္းလ်န္ေဒသတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ရွိၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္း မိုင္းတံု၊ မိုင္းဆတ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း မိုင္းပန္၊ မိုးနဲ၊ လဲခ်ား၊ ကြန္ဟိန္း၊ ရပ္ေစာက္၊ ေမာက္မယ္၊ မိုင္းေကာင္း၊ နမ့္ဆမ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္မဲ၊ နမ့္ခမ္းေဒသမ်ား တြင္ လႈပ္ရွားသည္။ ခန္႔မွန္းအင္အား ၆၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္မွာ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရြက္ဆစ္ျဖစ္ပါသည္။

၅။ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU)
၁၉၄၇ ခုႏွစ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး သံေတာင္၊ ေညာင္ေလးပင္၊ လိႈင္းဘြဲ႔၊ ဘားအံ၊ ဖာပြန္၊ ေကာ့ကရိတ္၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီး၊ က်ိဳက္ဒံုႏွင့္ တနသၤာရီ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါ သည္။ ေရႊ႕ေျပာင္းဌာနခ်ဳပ္ျဖင့္ ရပ္တည္လ်က္ရွိၿပီး အင္အား ၅၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာမူ တူးေဆးဖိုးက ဦးေဆာင္ပါသည္။

၆။ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရး ပါတီ (SSPP/SSA)
ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း တပ္မေတာ္ျဖစ္သည့္ SSPP/SSA ကို ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ၀မ္ဟိုင္းတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ရွိၿပီး နမ့္ခမ္း၊ ခိုလန္၊ သီေပါ၊ ေက်ာက္မဲ၊ မိုင္း႐ွဴး၊ တန္႔ယန္း၊ မုန္းယိုင္၊ ေက်းသီး၊ လား႐ိႈးၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။ အင္အား ၄၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပန္ဖႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဆထင္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

၇။ ဒီမိုကေရစီ အက်ိဳးျပဳ ကရင္တပ္မေတာ္ သို႔မဟုတ္ ကလို႔ထူးေဘာအဖြဲ႔ (DKBA)
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္းက တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ဌာနခ်ဳပ္မွာ ကရင္ျပည္နယ္၊ ျမ၀တီၿမိဳ႕၊ ဆံုဆည္းၿမိဳင္ေဒသ တြင္ ရွိပါသည္။ ဘုရားသံုးဆူ၊ လိႈင္းဘြဲ႔၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီး ၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ မာနယ္ပေလာ ေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားကာ အင္အား ၁၅၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိပါသည္။ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာလားပြယ္ ျဖစ္ပါသည္။

၈။ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (NMSP)
၁၉၅၈ ခုႏွစ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး မြန္ျပည္နယ္ ေရးေခ်ာင္းဖ်ားတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ ရွိပါသည္။ အင္အား ၈၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ အရန္အင္အား ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ဦးေဆာင္သူမွာ ႏိုင္ေထာမြန္ ျဖစ္ပါသည္။ သထံု၊ ေပါင္၊ ေခ်ာင္းဆံု၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဘားအံ၊ ေကာ့ကရိတ္၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီး၊ မုဒံု၊ သံျဖဴဇရပ္၊ ေရး ၊ ေရျဖဴ၊ ဘုရားသံုးဆူ၊ ၿမိတ္-ထား၀ယ္၊ က်ိဳက္မေရာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။

၉။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (NDAA/ESS)
မိုင္းလားအဖြဲ႔ျဖစ္သည့္ NDAA/ESS သည္ ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္း မုန္းလားေဒသတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ရွိၿပီး ခန္႔မွန္းအင္အား ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ NDAA ကို လက္ရွိအခ်ိန္ တြင္ ဦးစိုင္းလင္းက ဦးေဆာင္ေနပါသည္။

၁၀။ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတပ္ဦး (CNA)
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး အင္အား ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိပါသည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ထန္တလန္ၿမိဳ႕တြင္ ဌာနခ်ဳပ္ရွိၿပီး ထန္တလန္ၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ အနီးတစ္၀ိုက္တြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မွာ ပူးဇင္က်ံဳးႏွင့္ ေဒါက္တာေရႊခါးတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

၁၁။ ကရင္နီ အမ်ိဳးသား တိုးတက္ေရးပါတီ (KNPP)
၁၉၅၇ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကယားျပည္နယ္၊ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဌာနခ်ဳပ္ ရွိပါသည္။ လိြဳင္ေကာ္၊ ရွားေတာ၊ ဖ႐ူးဆိုးၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဒီေမာဆိုးၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ လႈပ္ရွားကာ ခန္႔မွန္းအင္အား ၆၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မွာ ပါတီဒုတိယဥကၠ႒ ေအဘယ္တိြဒ္ ျဖစ္ပါသည္။

၁၂။ KNU/KNLA ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ
၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ကရင္ျပည္နယ္၊ ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕နယ္၊ ထိုးေကာ့ထိုးတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ ရွိပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထိန္ေမာင္က ဦးေဆာင္ၿပီး အင္အား ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရွိပါသည္။ ထိုးေကာ့ထိုးေက်းရြာ၊ ေကာ့ကရိတ္ၿမိဳ႕နယ္၊ မဲလထေက်းရြာႏွင့္ လိႈင္းဘြဲ႔ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါ သည္။

၁၃။ နာဂအမ်ိဳးသား ဆိုရွယ္လစ္ေကာင္စီ (NSCN-K)
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး စစ္ကိုင္းတိုင္း လဟယ္၊ ေလရွီး၊ ခႏၱီး၊ နန္းယြန္း ေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။ ခန့္မွန္းအင္အား ၅၀၀ ေအာက္တြင္ရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္မွာ အက္စ္အက္စ္ကပ္ပ လန္ ျဖစ္ပါသည္။

၁၄။ ပအို႔၀္အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔
၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း၊ ဟိုမိန္းေဒသတြင္ ဌာနခ်ဳပ္ ဖြင့္ထားသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ ဆီဆိုင္၊ ဟိုပုန္းႏွင့္ ေမာက္မယ္ေဒသမ်ားတြင္ အဓိက လႈပ္ရွားပါသည္။ အင္အား ၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္မွာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခြန္ဥကၠာ ျဖစ္ပါသည္။

၁၅။ တေအာင္းအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (TNLA)
၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေနာင္ခ်ိဳ၊ ေက်ာက္မဲ၊ သီေပါ၊ နမ့္လမ္၊ လား႐ိႈး၊ ကြတ္ခိုင္၊ နမၼတူ၊ မန္တံု၊ မန္ဆန္၊ မန္းပန္ေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားပါသည္။ ခန္႔မွန္းအင္အား ၁၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္မွာ တာအိုက္ဖုန္း ျဖစ္ပါသည္။

၁၆။ ရခိုင္တပ္မေတာ္ (AA)
၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ယာယီဌာနခ်ဳပ္မွာ KIO ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္း ရွိပါသည္။ ခန္႔မွန္းအင္အား ၅၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိၿပီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ထြန္းျမတ္ႏိုင္က စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူပါသည္။

၁၇။ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ABSDF)
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး KIO ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမႏွင့္ KNU ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားတြင္ ဌာနခ်ဳပ္မ်ား ရွိပါသည္။ ဥကၠ႒မွာ ဦးသံခဲျဖစ္ၿပီး ခန္႔မွန္းအင္အား ၆၀၀ ခန္႔ က်န္ရွိပါသည္။

၁၈။ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ (ALA)
၁၉၆၈ ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္တည္ေထာင္ပါသည္။ ခန္႔မွန္းအင္အား ၁၀၀ ၀န္းက်င္ခန္႔ႏွင့္ ပါတီ၀င္၂၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္မွာ ဦးခိုင္ရဲခိုင္ျဖစ္ၿပီး ပါတီလက္ေအာက္ခံ ရခိုင္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (ALA) သည္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ နယ္စပ္ႏွင့္ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တို႔တြင္ လႈပ္ရွားလ်က္ ရွိပါသည္။

၁၉။ ရခိုင္ျပည္တပ္မေတာ္
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး DKBA ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္း ဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္ကာ အင္အား ၁၀၀ ခန္႔ျဖင့္ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း လႈပ္ရွားလ်က္ ရွိပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မွာ ဗိုလ္မွဴးမိုးဟိန္း ျဖစ္သည္။

ကိုးကား - ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ပံုေဖာ္ျခင္း လမ္းညႊန္အကိုးအကား ၂၀၁၃ အစီအရင္ခံစာ



ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိရန္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ တာ၀န္မ်ား

ျပည္နယ္အဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးျခင္း
(၁) ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္ဆိုင္းေရး၊
(၂) ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီမႈ ညႇိႏိႈင္းရရွိထားသည့္ သတ္မွတ္ေနရာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေရး၊
(၃) သတ္မွတ္ေနရာမွအပ အျခားေဒသသို႔ လက္နက္ျဖင့္ သြားလာျခင္း မျပဳရ၊
(၄) ဆက္ဆံေရး စခန္းကို ႏွစ္ဖက္သေဘာတူေသာ သင့္ေလ်ာ္သည့္ ေနရာ၌ လက္နက္မပါ ထားရွိေရး၊
(၅) ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးေရး အဖြဲ႔ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ တရား၀င္ ဖြဲ႔စည္းေပးရန္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးမည့္ အခ်ိန္ႏွင့္ ေနရာတို႔ကို ညႇိႏိႈင္းေရး။

ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးျခင္း
(၁) ျပည္ေထာင္စုအတြင္း အၿမဲအတူတကြ ပူးေပါင္းေနထိုင္ေရး၊
(၂) ျပည္ေထာင္စု မၿပိဳကြဲေရး တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးတို႔ကို သေဘာတူေရး၊
(၃) စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဥပေဒႏွင့္အညီ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ပူးတြဲ၍ တရား၀င္ ေဆာင္ရြက္ေရး၊
(၄) မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား တိုက္ဖ်က္ေရးအား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး၊
(၅) ပါတီထူေထာင္၍ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး၊
(၆) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအား လက္ခံရန္ႏွင့္ ျပင္ဆင္လိုသည့္ ကိစၥမ်ားရွိပါက လႊတ္ေတာ္အတြင္း၌ အမ်ားသေဘာတူ ဆႏၵႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ေရး၊
(၇) ထာ၀ရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္းသို႔ အၿပီးအပိုင္၀င္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တန္းတူညီတူ ေနထိုင္၊ သြားလာ၊ လုပ္ကိုင္၊ ေဆာင္ရြက္ေရး၊
(၈) ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တစ္ခုတည္းေသာ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရး။

ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) မွ ခ်မွတ္ထားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ (၆) ခ်က္
(၁) တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ လူငယ္ထု အပါအ၀င္ Civil Societies တုိ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပဲြ က်င္းပၿပီး "ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပဲြဆိုင္ရာ မူေဘာင္" (Framework for Political Dialogue) တြင္ ပါ၀င္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို သေဘာတူ ခ်မွတ္ရန္၊

(၂) (က) ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၏ စုစည္းထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအၾကား ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး၍ "ေတြ႔ ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား" (The Framework of Political Dialogue) သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိရန္၊ (ခ)ထိုသို႔ ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဘက္ႏွစ္ဘက္မွ လက္ခံႏိုင္ေသာ ေနရာတြင္ ေဆြးေႏြးရန္၊ (ဂ)ထို႔ျပင္ ထိုသို႔ေဆြးေႏြးစဥ္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရာတြင္ ဘက္မလိုက္ေသာ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ ထားရွိရန္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူ သိရွိေအာင္ ပူးတဲြထုတ္ျပန္ရန္၊

(၃) အစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ားအၾကား ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပဲြမွ "ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား" (The Framework of Political Dialogue) သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီးမွ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းအလိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ဳိးအလုိက္ေသာ္ လည္းေကာင္း တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ညီလာခံမ်ား က်င္းပၿပီး ရွင္းလင္းညိႇႏိႈင္း သေဘာထား ရယူသြားရန္၊

(၄) တစ္ႏုိင္ငံလုံး အတိုင္းအတာျဖင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးနွင့္ လူငယ္အဖဲြ႔အစည္းမ်ား အပါအ၀င္ Civil Societies အဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ား ပါ၀င္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုံ ညီလာခံတစ္ခုကို ေခၚယူ က်င္းပသြားရန္၊

(၅) တိုင္းရင္းသား အင္အားစုမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီနည္းအရလႈပ္ရွားေနၾကေသာ   ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အခ်ဳိးညီ ပါ၀င္ၿပီး အင္အားစု သုံးစုစလုံး လက္ခံႏုိင္ေသာ ပုံစံျဖင့္ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ကို အေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စု ညီလာ ခံႀကီးတရပ္ က်င္းပသြားရန္။ ထိုညီလာခံႀကီးမွ ခ်မွတ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို "တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္" (Union Accord) အျဖစ္ သေဘာတူလက္ မွတ္ေရးထုိးရန္၊

(၆) "တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္" (Union Accord) ကို အခ်ိန္အတိအက် သတ္မွတ္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သြားရန္ တို႔ျဖစ္ပါသည္။