ကရင္ျပည္နယ္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား EITI လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈကိစၥ ေဆြးေႏြး

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္မ်ား တူးေဖာ္ထုတ္ယူသံုးစဲြေရးဆိုင္ရာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရး အ ဖဲြ႔(EITI)၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈကို ေဆြးေႏြးရန္ ကရင္ျပည္နယ္ အရပ္ဖက္လူမႈ အဖြဲ႔အစည္း(CSOs)မ်ားက ဖားအံၿမိဳ႕၊ ကန္ သာဦး ခမ္းမ ၌ မတ္လ ၁၂ မွ ၁၃ ရက္ေန႔အထိ ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ရပ္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

၎ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ EITI ၏ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ CSOs ၏ အခန္းက႑မ်ား စသည္ တို႔ကို တက္ေရာက္သူ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက အေမးအေျဖမ်ား အျပန္ အလွန္ျပဳလုပ္ကာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္ဟု ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္ခဲ့ သူ ကရင္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈကြန္ယက္(KESAN)၏ ဒုတာ၀န္ခံ ေစာအဲလက္စ္က ေကအိုင္စီသို႔ ေျပာ သည္။ “သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္လုပ္ငန္း တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိဖုိ႔ အစိုးရက ဘယ္လို လုပ္ ထား တာရွိလဲ။ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔ အစည္းအေနနဲ႔ေကာ ဘယ္က႑မွာ ပါဝင္ရမလဲဆုိတာ ကရင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ CSOs ေတြ သိရွိ ဖို႔ လိုတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက EITI ေဆာင္ရြက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ကရင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ CSOs ရဲ႕အခန္းက႑ဟာ ဘယ္ အ ဆင့္ မွာ ပါလို႔ရတယ္ဆိုတာ နားလည္ဖို႔ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို လုပ္ျခင္းျဖစ္တယ္”ဟု ေစာအဲလက္စ္က ေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ EITI အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္မ်ားကို ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး CSOs အေနျဖင့္ သိရွိေအာင္ သုံးပြင့္ဆိုင္ ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔(Multi-Stakeholder Group)၌ CSOs ၏ အခန္းက႑ကဘက္မွေန၍ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔ အစည္းကိုယ္စားလွယ္ အစစ္အမွန္ ထြက္ေပၚ လာေရး အတြက္ အဆင့္ဆင့္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ရန္ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေစာအဲလက္စ္က ဆက္ေျပာသည္။

၎ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ကရင္ျပည္နယ္သစ္ေတာႏွင့္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာန ဦးေစာဆာေလာလ အပါအ၀င္ KESAN၊ Youth Circle၊ Hku Po Ka paw၊ ကရင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ယက္(KDN)၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ႏွင့္ တာဝန္ယူမႈေဖာ္ေဆာင္ေရး ျမန္မာႏိုင္ငံ အရပ္ဖက္ ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ (MC4T)၊ သြီးလူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႔ႏွင့္ အျခားအရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေပါင္း ၂၀ေက်ာ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၀ခန္႔ တက္ေရာက္ ခဲ့ၾကသည္။

ကရင္ျပည္နယ္အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းကုိယ္စားလွယ္ ေစာမီေဗြဒိုက “က်ေနာ္က ေတာ့ ဒါကို စိတ္ဝင္စားတယ္။ အစကတည္းက CSOs နဲ႔ လုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ရွိတယ္။ ဒီ EITI နဲ႔ဆုိ အမ်ားႀကီးလုပ္လုိ႔ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တစ္ဖြဲ႔တည္းလုပ္လို႔မရဘူး။ ဒီျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ CSOs အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ တုိင္ပင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ေတြခ်ရမယ္။ ၿပီးမွ လုပ္ငန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ သြားရမယ္”ဟု ေကအိုင္စီသို႔ ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ EITI အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္လာေရးအတြက္ EITI စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္ အစိုးရ၊ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါဝင္ေသာ သုံးပြင့္ဆိုင္ ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔(MSG)၌ အျခားတိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ဆင့္တြင္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔ အစည္းေရြးခ်ယ္ ၿပီးစီးသြားၿပီး ကရင္ျပည္နယ္တြင္ EITI ႏွင့္ပတ္သက္၍ တစ္ျပည္နယ္လုံးအတုိင္းအတာျဖင့္ ယခုေဆြးေႏြးပြဲမွ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္မ်ား တူးေဖာ္ထုတ္ယူသံုးစဲြေရးဆိုင္ရာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရး အဖဲြ႔(Extractive Industries Transparency Initiative -EITI)သည္ ေနာ္ေ၀းႏိုင္ငံ ေအာ္စလိုၿမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္လွ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ EITIအဖဲြ႔ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ေရးအတြက္၂၀၁၃ခုႏွစ္၊အာက္တိုဘာ၌ရန္ကုန္ၿမိဳ႕StrandHotelတြင္ အရပ္ဘက္လူမႈအဖဲြ႔အစည္းမ်ားပါ၀င္ေသာ ညီလာခံတရပ္ကုိ က်င္းပခဲ့သည္။

လက္ရွိ EITI အဖဲြ႔အစည္းတြင္ ေနာ္ေဝ အပါအ၀င္ အင္ဒိုနီးရွား၊ လစ္ဗ်ား၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ အီရတ္၊ ဖိလစ္ ပိုင္ႏွင့္ တီေမာ စသည့္ အဖဲြ႔ဝင္ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၃ႏိုင္ငံရွိၿပီး ၎တို႔သည္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕၊ ေရနံ၊ သတၱဳ၊ သစ္ေတာ စသည့္ သဘာဝသယံဇာတ အရင္းအျမစ္မ်ား တူးေဖာ္ထုတ္ယူသံုးစဲြေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားကို စီမံကိန္းခ်မွတ္လုပ္ကိုင္သည့္ အဖြဲ႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

BNI